Sigorta başlangıç yılına bağlı olarak değişen sosyal güvenlik sistemi, 1994, 08 ve 18 yıllarında işe başlayanlar için alternatif emeklilik modelleri oluşturuyor. 3.600, 4500 ve 5.400 günlük prim üzerinden şekillenen modellerle, belirli koşulları yerine getiren sigortalılar daha erken emeklilik hakkı elde edebilecek. Emeklilik yaşı, gün sayısı ve çalışma süresi gibi kriterler dikkate alınarak hazırlanan bu yeni sistem, milyonlarca çalışan için farklı emeklilik seçeneklerini gündeme getiriyor.
Sigorta yılına göre emeklilik koşulları tekrar şekilleniyor
Sosyal güvenlik sisteminde yapılan son yeniliklerle, ilk işe giriş tarihine bağlı olarak emeklilik koşulları tekrar tanımlanıyor. 1994, 2008 ve 2018 yıllarında işe giren sigortalılar için 3.600, 4.500 ve 5.400 günlük prim üzerinden kısmi emeklilik fırsatı sağlanıyor. Emeklilik yaşı ve hizmet yılı dikkate alınarak oluşturulan bu sistemler, daha kısa sürede emeklilik planı yapan vatandaşlara seçenekli sistemler sunuyor.
Farklı yıllar farklı sistemler
Türkiye’de emeklilik sistemi, ilk işe başlama yılına göre şekilleniyor. 1994, 2008 ve 2018 gibi kilit yıllarda çalışmaya başlayanlar için çeşitli gün sayısıyla kısmi emeklilik fırsatları oluşturuluyor. SGK sisteminde yer alan bu formüller, eksik prim günü bulunan ya da hizmet yılı az olan çalışanlara yeni fırsatlar tanıyor.
1994 öncesi için 3600 günle erken emeklilik
9 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olan vatandaşlar, 15 yıl çalışma ve 3.600 gün prim koşullarını yerine getirdiğinde erken emeklilik hakkı elde edebiliyor. Bayanlarda yaş sınırı elli, erkeklerde ise elli beş olarak uygulanıyor. Kesintili çalışma geçmişi olanlar için bu formül cazip bir çözüm sağlıyor.
2008 girişlilere 4500 prim günü modeli
2000 ve sonrası sigorta girişi yapılan çalışanlar için kısmi emeklilik şartları biraz daha zor. Bu grup, 4.500 gün prim ve 25 yıl sigortalılık süresi ile emekliliğe hak kazanabiliyor. Kadınlarda yaş sınırı 58, erkekler 60 yaşında emekliliğe ulaşabiliyor. Bu sistem, prim ödemelerini aksatmayan ancak uzun hizmet süresine ulaşmakta zorlanan vatandaşlara önemli bir avantaj sağlıyor.
2018 ve sonrasında sigorta başlangıcı olanlar için 5400 gün şartı
2008 sonrası sigortalı olanlar için en yüksek kısmi emeklilik şartları uygulanıyor. Bu çalışan kişiler için 5400 prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresi gerekli. Kadın sigortalılar 58 yaşında, erkek sigortalılar 60 yaşında emekli olma hakkı kazanabiliyor.
Engelli ve malulen emeklilik seçenekleri
Vergi indirimiyle erken emeklilik
En az yüzde 40 engellilik raporu sahip olan çalışanlar, engelli indirimi hakkı ile yaş şartı olmadan emekliliğe hak kazanabiliyor. Prim gün sayısı ve çalışma yılı, engellilik oranına göre değişiyor:
– %40 ila %49 arası için on sekiz yıl ve 4.100 gün,
– %50 ila %59 arası için 16 yıl ve 3.700 gün,
– %60 üstü için 15 yıl ve 3.960 gün gerekiyor.
Malulen emeklilik koşulları
İş gücünün büyük kısmını kaybeden bireyler, resmî rapor ile 1.800 gün prim üzerinden emekliliğe başvurabiliyor. Bu uygulama, sadece çalışamayacak durumda olan kişiler için geçerli. Emeklilikten sonra çalışma durumunda emekli aylığı kesiliyor.
Prim avantajı ile erken emeklilik
Engelli çocuğu bulunan kadın sigortalılar için özel bir avantajlı sistem devrede. Bu kadınların prim günlerine her yıl için %25 artış sağlanıyor. Aynı zamanda bu ek primler, emeklilik yaş hesabından eksiliyor. Böylece kadınlar daha erken emekli olma hakkı kazanıyor.
Uzun vadeli emeklilik planı
-
Emeklilik yaşınızı, ilk SGK girişinize göre hesaplayın.
-
Eksik günlerinizi, borçlanma seçenekleriyle doldurun.
-
Engel durumunuz varsa, vergi indirimi gibi ek avantajları değerlendirin.
-
Engelli evladınız bulunuyorsa, prim artış haklarından yararlanarak emeklilik sürenizi kısaltabilirsiniz.