İran, 1979’daki rehine krizinden bu yana, Batı yanlısı tutukluları uluslararası müzakerelerde pazarlık kozu olarak kullanıyor.
ABD’li yetkililer, bir zamanlar ABD hükümeti tarafından finanse edilen bir yayında çalışan İran asıllı Amerikalı gazeteci Rıza Valizade’nin aylardır Tahran’da gözaltında tutulduğunu söyledi.
Pazar günü Associated Press (AP) haber ajansına konuşan Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, Tahran’ın İsrail’e misilleme saldırısı tehdidiyle Valizadeh’in akıbetiyle ilgili endişelerinin arttığını söyledi.
Valizade, Radio Free Europe/Radio Liberty’nin bağlı kuruluşu olan ve ABD Küresel Medya Ajansı tarafından denetlenen Radio Farda’da çalışıyordu. İran yönetimi Radyo Farda’yı düşman yayıncısı olarak görüyordu. Gazeteci o sırada Amerika Birleşik Devletleri’nde ikamet ediyordu.
Şubat ayında sosyal medya platformu X’te paylaşım yapan Valizade, İran hükümetinin gazeteciyi ülkeye dönmeye zorlamak için ailesini tutukladığını yazmıştı.
Gazeteci, ağustos ayında İran’a döndüğünü iddia ettiği iki gönderi yayınladı.
Paylaşımlardan birinde “6 Mart 2024’te Tahran’a vardım. Ondan önce (Devrim Muhafızları’nın) istihbarat teşkilatı ile görüşmelerim vardı” yazıyordu. Bir başkası şöyle okudu: “Sonunda 13 yıl sonra hiçbir güvenlik garantisi olmadan ülkeme döndüm.”
Valizade’nin tutuklanacağı söylentileri haftalardır sürüyordu. İran’daki vakaları izleyen insan hakları aktivistlerinin haber ajansı, onun bu yılın başlarında ülkeye vardığında tutuklandığını ancak daha sonra serbest bırakıldığını söyledi.
Ajansa göre Valizadeh daha sonra yeniden gözaltına alınarak Evin Hapishanesine gönderildi ve şu anda kapalı kapılar ardında sanıkların gizli duruşmalarla karşı karşıya olduğu İran Devrim Mahkemesi’nde yargılanıyor.
Dışişleri Bakanlığı’ndaki kaynaklar, “İran’da bir Amerikan-İran vatandaşının tutuklandığından haberdar olduklarını” söyledi.
Kaynaklar, “Bu dava hakkında daha fazla bilgi toplamak için İran’da ABD’nin koruyucusu olarak hareket eden İsviçreli ortaklarımızla birlikte çalışıyoruz” diye devam etti.
“İran, ABD vatandaşlarını ve diğer ülkelerin vatandaşlarını siyasi amaçlarla rutin ve haksız bir şekilde hapse atıyor. Bu uygulama zalimcedir ve uluslararası hukuka aykırıdır.”
İran, Valizade’nin tutuklanmasını henüz kabul etmedi. İran’ın Birleşmiş Milletler misyonu yorum talebine yanıt vermedi.
Düzinelerce rehinenin 444 günlük esaretten sonra serbest bırakıldığı 1979 rehine krizinden bu yana İran, Batı yanlısı tutukluları uluslararası müzakerelerde pazarlık kozu olarak kullandı.
Eylül 2023’te İran’da yıllardır tutuklu bulunan beş Amerikalı da benzer şekilde diplomatik anlaşmanın ardından serbest bırakıldı. Bunun karşılığında Tahran, Güney Kore tarafından dondurulan İran varlıklarından 6 milyar doları (205 milyar Türk lirası) geri aldı.
Valizade o zamandan beri İran tarafından tutuklandığı bilinen ilk Amerikalı oldu.